Vos omni esse BONVENENTI a sti sito!

Till nu le vizitos esse
Contador web

venerdì 15 gennaio 2010

(Io) Alfabeto e pronunco

L’ALFABETO kompozesas da 24 literi: a b c d e f g i j k l m n o p r s t u v w x y z.

La nomi dil literi esas: a be ce de e fe ge i je ke le me ne o pe re se te u ve we xe ye ze.

Esas 3 “digrami”: dj ts dz, qui pronuncesas rispektive [ʤ] [ʦ] [ʣ], ma olia sono esas partikulare forta konfronte al soni di la cetera literi, do en pozeso intervokala li havas sono tote fortigita, nome rispektive [dʤ] [tʦ] [dʣ].

La c pronuncesas [ʧ], la g pronuncesas [g], la j pronuncesas [ʒ], la s pronuncesas [s], la w pronuncesas [w], la x pronuncesas [ʃ], la y pronuncesas [j], la z pronuncesas [z].

En l’alfabeto esas prezenta:

---20 konsonanti
6 parklozanti: p /p/ b /b/ t /t/ d /d/ k /k/ g /g/
6 fricionanti: f /f/ v /v/ s /s/ z /z/ x /ʃ/ j /ʒ/
4 mifricionanti: ts /ʦ/ dz /ʣ/ c /ʧ/ dj /ʤ/
4 sonanti: m /m/ n /n/ l /l/ r /r/

---5 vokali
i /i/ e /e/ a /a/ o /o/ u /u/

---2 mikonsonanti
y /j/ w /w/

L’acento tonika en la plursilabi esas sur la prelasta silabo, ecepte en l’imperativi sen dezinenco ed en l’adjektivi nombrala kardinala qui diverse havas l’acento sur la lasta silabo. Kande la i o la u esas preirata da vokalo diversa de su qua esas parto di la sam elemento, radiko od afixo, ol formacas diftongo kun olu e do la du soni esas parto di un silabo: ca-kaze l’acento esas sur la vokalo qua preiras la i o la u, se la silabo esas acentizita; tamen en rara kazi i ed u, en la kuntexto supere deskriptita, ne formacas diftongo: en tala kazi oli skribesas kun signo di tremao, nome rispektive ï ed ü.

La w e la y povas havar anke la sono dil vokalo, rispektive [u] ed [i] kande l’originala sono dil mikonsonanto (rispektive [w] e [j]) esas poke komoda, aparte kande exemple y trovesas pos konsonanto ed ante i;
kompreneble co konstitucas nur varianto praktikala di la pronunco: teoriale w e y klasifikesas sempre kom mikonsonanti o konsonanti (la fonemi* korespondanta esas rispektive /w/ e /j/) pri la kalkulo dil silabi por la lokizo dil acento.

Por korekta ortografio, remarkez ke la “digrami” (dj, ts e dz), quale anke la x, nultempe preiresas da n. En prezenteso di n sequata da ta soni, la korekta skribomanieri esas rispektive nj, ns, nz e nc; co evitas dubiti e heziti qui povus prezenteskar en ta kazi.

(Io) Radiki

La radiki povas esar verbala o ne verbala: le unesma genitas verbi ed expresas ago o stando; le duesma ne genitas verbi se ne per l’adjunto di sufixi.

Se on ne adjuntas sufixi:

verbo darfas divenar substantivo indikanta l’ago o la stando expresata da la radiko, ma ne darfas divenar adjektivo;

adjektivo ne darfas divenar verbo, ma darfas divenar substantivo qua indikas ento qua posedas la qualeso expresata dal adjektivo, nome qua indikas “ta qua o to quo esas…”;

substantivo kun radiko verbala, t. e. qua expresas ago o stando, evidente darfas divenar verbo, ma ne darfas divenar adjektivo: de radiki verbala on ne darfas formacar nemediate adjektivi;

substantivo kun radiko ne verbala, t. e. qua ne expresas ago o stando, ne darfas nemediate divenar verbo, ma darfas divenar adjektivo qua signifikas “qua esas… (lo expresata dal substantivo)”.

(Io) Konjugo di la verbi

AKTIVO

Infinitivo prezenta: -ere
Indikativo prezenta: -e
Indikativo pasinta: -ive (od -ave)
Indikativo futura: -erabe
Kondicionalo prezenta: -arie
Optativo prezenta: -ese
Imperativo singulara: -es od -0
Imperativo plurala: -ete
Probablesalo prezenta: -orse
Participo: -enti
Participo substantiva: -ento
Gerundio: -enter

PASIVO

Infinitivo prezenta: -eri
Indikativo prezenta: -i
Indikativo pasinta: -ivi (od -avi)
Indikativo futura: -erabi
Kondicionalo prezenta: -arii
Optativo prezenta: -esi
Imperativo singulara: ol ne existas
Imperativo plurala: ol ne existas
Probablesalo prezenta: -orsi
Participo: -iti
Participo substantiva: -ito
Gerundio: -iter

La participo e gerundio, relate la tempo, esas generala, e povas uzesar kande la tempo ne esas definita. Por specigar la tempo, on povas uzar la formi determinanta:

AKTIVO

Participo / gerundio prezenta: -ent- (-i, -o, -er)
Participo / gerundio pasinta: -et- (-i, -o, -er)
Participo / gerundio futura: -etur- (-i, -o, -er)

PASIVO

Participo / gerundio prezenta: -int- (-i, -o, -er)
Participo / gerundio pasinta: -it- (-i, -o, -er)
Participo / gerundio futura: -itur- (-i, -o, -er)


Por obtenar la tempi progresiva on aplikas ad omna formi ecepte la participi / gerundii, ante la dezinenco, la sufixo -ant-;

por obtenar la tempi antea on aplikas ad omna formi ecepte la participi / gerundii, ante la dezinenco, la sufixo -at-;

por obtenar la tempi posa on aplikas ad omna formi ecepte la participi / gerundii, ante la dezinenco, la sufixo -atur-.

Precipue en la kazo ke la radiko verbala finas per y preirata da konsonanto, on darfas, por komodeso di pronunco, remplasigar la dezinenci -ive ed -ivi rispektive da -ave ed -avi; kontree, en la sama kazo, la dezinenco -i dil indikativo prezenta e la sufixi -int-, -it-, -itur- dil participi/gerundii ne darfas remplasesar; co pro ke en la dezinenco -i ed en la sufixi mencionita la vokalo i karakterizas la pasivo, pro to ol ne darfas chanjar.

La verbo ne varias segun la diversa personi, do la subjekto di la frazo sempre esas expresenda, ecepte en l’imperativo, por qua on konsideras sempre kom subjekto la duesma persono, singulara o plurala depende de la dezinenco verbala.

Por la duesma persono singulara dil imperativo on darfas anke omisar la dezinenco ed uzar nur la nuda radiko, kande l’eufonio e la pronuncebleso lo posibligas.

UZO DI LA MODI VERBALA

La modo kondicionala uzesas en amba termini di frazaro hipotezala, same kam en Ido, do per ol on tradukas anke la subjuntivo di nia lingui en propoziciono kondicionala.

La modo optativa uzesas kande la verbo expresas ideo di volo, ol korespondas al subjuntivo exhortala di nia lingui; kande kontree nia subjuntivo ne expresas ideo di volo, ol tradukesas per l’indikativo, quale en Ido.

Por expresar, diverse, l’ideo di direta impero o demando, on uzas l’imperativo, quale en nia lingui.

La modo probablesala expresas probableso, hipotezo, e korespondas al futuro uzata en tala kazi en ula lingui natural. Exemple en l’Italiana: “A quest’ora già starà dormendo” (= “Ye ca kloko lu forsan ja es dormanta”).

La participo, relate la tempo, esas generala, quale on ja dicis, e povas uzesar kande la tempo ne esas definita ma anke kande la tempo esas prezenta en l’aktivo o pasinta en la pasivo.

(Io) Substantivi e pronomi

Li havas la dezinenco -o en la singularo ed -os en la pluralo; li recevas -on en la singularo ed -ons en la pluralo kande li esas komplemento direta e preiras la subjekto od esas kun subjekto tacata.

(Io) Adjektivi

Li havas la dezinenco -i e ne konkordas pri la nombro kun la substantivo quan li akompanas; tamen en la pluralo li recevas la dezinenco -is kande li ne akompanas substantivi o kande li akompanas substantivi nevariebla; pluse, anke kande li ne akompanas substantivi (od akompanas nomi nevariebla), li recevas la dezinenci -in ed -ins rispektive en la singularo ed en la pluralo kande li esas komplemento direta e preiras la subjekto od esas kun subjekto tacata.

(Io) Genro

L’adjektivi ne varias segun la genro. La substantivi e la pronomi povas specigar la genro per la sufixo -u- por la maskulalo ed -a- por la feminalo, kande li indikas rispektive persono o bestio maskula o femina; por specigar nur ke li indikas persono, sen specigar la sexuo, on povas aplikar la substantivo omo pos la radiko; kontree por specigar ke li indikas kozo, objekto determinita, on povas aplikar la sufixo -i- (valida anke por bestii di sexuo ne konocata o ne specigata), o la sufixo -is-.

(Io) Artikli

L’artiklo definita esas le (chanjebla a l’ per l’eliziono) e l’artiklo nedefinita esas en. Oli amba esas nevariebla. Tamen l’artiklo le havas la pluralo les uzenda exkluzive kande ol akompanas nomi (sen adjektivi) qui ne havas formo plurala, t. e. nomi stranjera, nomi propra o familio-nomi. Analoge l’artiklo en havas la pluralo ens uzenda en la sama kazi, t. e. nur kun nomi nevariebla.

(Io) Adverbi

Kande li derivesas del adjektivi, del verbi e del substantivi, on obtenas li de ici chanjante rispektive la dezinenci -i, -ere ed -o a la dezinenco -er. Por formacar adverbi de la prepozicioni, on adjuntas a li la dezinenco -er.

Kande li ne derivesas, ula adverbi havas la dezinenco -er ed altri ne havas dezinenco. On darfas formacar adjektivi del adverbi kun dezinenco per la chanjo di -er ad -i, e del adverbi sen dezinenco per l’adjunto di -i.

L’adverbo questionala kwer ne esas tradukebla aden omna lingui, ed uzesas komence di la frazi questionala qui ne havas ja adjektivo, pronomo od adverbo questionala. Ol korespondas al expresuro Franca “est-ce que”, al vorto Esperantala “ĉu” ed al Idala “kad”.

(Io) Kontreaji

Multa vorti darfas formacar la kontreaji korespondanta, fakultative e kande la fonetiko posibligas lo, anke per renversar la radiko. Es.: de poki on darfas formacar kopi, qua havas la sama signifiko dil adjektivo muci, ed esas olua sinonimo. Pluse on povas formacar la kontreajo di vorto anke prepozante ad ita la prefixo dis-.

(Io) Pronomi e substantivi nedeterminita

La dezinenco -a aplikita a radiki di pronomi e di substantivi indikas ento nedeterminita, generala. Ex.: sta (pronomo demonstrativa) = co, ca kozo, ca fakto; (le) kanya (substantivo) = la hundo, la hundi generale.

Anke la pronomi e la substantivi di ca speco recevas -n kande li esas komplemento direta e preiras la subjekto od esas kun subjekto tacata; kontree li ne recevas -s, ne havante formo plurala pro sua ipsa naturo nedeterminita e generala.

(Io) Pronomi personala

1^ persono singulara jo = me
2^ persono singulara two, to = tu
3^ persono singulara epicena lo = lu
3^ persono singulara maskula luo = ilu
3^ persono singulara femina lao = elu
3^ persono singulara neutra lio = olu
3^ persono singulara reflektiva so = su

1^ persono plurala nos = ni (on povas specigar la ni inkluziva per nwos)
2^ persono plurala vos = vi
3^ persono plurala epicena los = li
3^ persono plurala maskula luos = ili
3^ persono plurala femina laos = eli
3^ persono plurala neutra lios = oli
3^ persono plurala reflektiva sos = su (kande ol esas plurala)

3^ persono nepersonala ono = onu

3^ persono neutra relatanta fakto la = lo

Ne existas formi di politeso (“vu”), on dicas “tu” ad omni.

(Io) Adjektivi e pronomi posedala

Li formacesas de la pronomi personala per adjuntar a li la dezinenco -ki. Do li esas: joki, twoki, toki, loki, luoki, laoki, lioki, soki, onoki, noski, nwoski, voski, loski, luoski, laoski, lioski, soski.

Difere de multa lingui Europana ed artificala, l’adjektivi posedala esas preirata dal artikli sive definita sive nedefinita, pro ke ica uzo esas plu logikal e racionala.

(Io) Adjektivi nombrala

La nombri kardinala esas:

0 zer
1 un
2 du
3 tre
4 kwar
5 cin
6 six, si-
7 set, sete-
8 ot, oto-
9 nou
10 dec, deci-
100 cent, centi-
1000 mill
1.000.000 milyon od un milyono
1.000.000.000 milyard od un milyardo

e pose la nombri depos 2 adavane kombinesas
kun -ilyon(o) ed -ilyard(o).

La nombri kombinesas inter li adicionante e multiplikante l’uni l’altri.
Kande li adicionesas on adjuntas e meze, ex.: 14 (dek-e-quar) dec e kwar o decekwar.
Diverse kande li multiplikesas li skribesas sempre unionita, ex.: 80 (okadek) otodec, mem kun la formi milyon e milyard, ma ne kun milyono e milyardo, qui esas reala substantivi nedependanta e recevas anke la pluralo per -s.
La nombri 6, 7 ed 8 havas duesma formo uzata kande li sequesas da dec, cent, mill, milyon e milyard; la duesma formo di 10 e 100 uzesas kande ici preiras mill, milyon e milyard.

L’acento tonika sur omna nombri kardinala, anke le kombinita (ecepte milyono, milyardo e le kompozita kun -ilyono ed -ilyardo), esas sempre sur la lasta silabo, difere de la cetera vorti.

La nombri ordinala formacesas de le kardinala per adjunto di la dezinenco -ezmi.

(Io) Adjektivi e pronomi demonstrativa

L’adjektivi esas kli / keli ita, sti / kesti ica, tali tala, mezmi sama. Li recevas la -n dil komplemento direta segun la cirkonstanci explikita antee en la paragrafo dil adjektivi.

La pronomi esas klo / kelo, sto / kesto, talo, mezmo e recevas la sufixi di genro pri qui on traktis supere. La formi plurala esas rispektive klos / kelos, stos / kestos, talos, mezmos. Anke ici povas recevar la -n dil komplemento direta segun lo dicita pri la substantivi.

La pronomo kla / kela signifikas “to”, “ta afero”, “ta fakto”, tala “tala afero”, le mezma “lo sama”, “la sama afero” e ne havas la formo plurala, dum ke povas recevar anke li la -n, quale on ja explikis.

(Io) Adjektivi e pronomi relativa

Li esas simetra kun le demonstrativa. L’adjektivo esas ki. La pronomo esas ko (kun la pluralo kos) e por indikar kozo nedefinita ka, t. e. “quo”.

(Io) Adjektivi e pronomi questionala

Anke ici esas simetra kun le demonstrativa. L’adjektivo esas kwi. La pronomo esas kwo (kun la pluralo kwos) e por indikar kozo nedefinita kwa (?), t. e. “quo?”.

Pluse kwali e kwalo, kwalos esas le questionala qui signifikas “quala, quali”, e kwala signifikas “quala kozo”.

(Io) Adjektivi e pronomi nedefinita

L’adjektivi nedefinita havas logikale la dezinenco -i quale l’altra adjektivi. Li esas:

kelki kelka

omni omna

alki ula

nulli nula

muci multa

poki poka

kwanti quanta

tanti tanta

unkwi irga

pluri plura

alli altra

ipsi ipsa

caki singla

cetri cetera

sevri nombroza, multega

Ici darfas divenar adverbi per la chanjo di la dezinenco -i ad -er.

La korespondanta pronomi nedefinita havas la sama dezinenci di l’altra pronomi traktita, nome la dezinenco -o (pluralo -os) por la personi o kozi determinita, e la dezinenco -a (sen pluralo) por la kozi nedeterminita.

L’adverbo mucer, kande ol akompanas adjektivi o plusa adverbi, darfas recevar la formo mui, plu kurta.

L’adverbo tanter, analoge, kande ol akompanas adjektivi o plusa adverbi, darfas recevar la formo plu kurta tam.

L’adjektivo unkwi referesas a nomo o pronomo augmentante olua nedeterminiteso e donante ad ol signifiko generala; l’adverbo unkwer referesas a konjunciono od adjektivo o plusa adverbo kun la sama funciono.

(Io) La monati

Janwaryo, febraryo, martsyo, aprilyo, mayo, junyo, julyo, agosto, setembro, otobro, novembro, decembro.

(Io) La dii di la semano

Lunedio, martedio, merkridio, jovedio, vendredio, samedio, dominko.

(Io) Konjuncioni

La konjuncioni maxim uzata esas:

e e, ed

gar pro ke

ke ke

kome quale

kwante quante

ma ma

o o, od

se se

uve ube

wen kande

giovedì 14 gennaio 2010

(Io) Prepozicioni

a a (skopo di la ago, movo a loko)

adi ye (tempo det. o punto spacala preciza)

ain aden (movo)

alor lor

ante ante

apud apud, proxim

at an

bai da (aganto)

bak dop

ce che

cet ecepte

cirkum cirkum

cis cis

da de (deveno, komenco, partitivo)

de di

dji de (ol indikas mezuro, quanteso)

dum dum

entri en (ne plu tarde kam)

ester exter (eso)

ex ek (movo, materio, partitivo)

far for

fronte avan

in en (eso)

inter inter

kal kom

kontre kontre

kortu segun

kun kun (kuneso, uniono, maniero)

kwam kam (komparo)

later flanke di

lun alonge

malgrad malgre

mid per (moyeno)

ne en, pri (restrikto, kulpo, merito)

par tra

pe po (distributiva)

po pos

por pro (kauzo)

preter preter

pro por (avantajo, skopo)

sen sen

sted vice

super super (ne kontakte)

sur sur (kontakte)

swi pri (temo)

till til

trans trans

ulter ultre

under sub

ver vers

De la prepozicioni on darfas formacar adverbi, adjektivi e substantivi, per l’adjunto di la rispektiva dezinenci -er, -i ed -o, ma ne verbi.

(Io) Prefixi

bak- (por verbi e substantivi)
signifikas “retro-”, “retroe”

bo- (por substantivi)
indikas parenteso aquirita per mariajo

des- (por verbi)
indikas separo o distributo

dis- (por adj., verbi, subs., pron.)
indikas la kontreajo

eks- (por substantivi ed adjektivi)
indikas to quo o ta qua antee esis…

ge- (por substantivi)
indikas amba sexui

mi- (por substantivi ed adjektivi)
indikas la duimo o “duime”

mis- (por verbi, subs., adj.)
indikas eroro en la ago o kozo o qualeso

per- (por verbi)
signifikas “komplete”, “integre”

po- (por verbi e substantivi)
signifikas “pose” od indikas to quo sequas

pre- (por verbi e substantivi)
signifikas “antee” od indikas to quo preiras

re- (por verbi)
indikas l’itero di ago

ske- (por substantivi ed adjektivi)
indikas to quo o ta qua esos future…

(Io) Sufixi

-a- (por substantivi e pronomi)
indikas la sexuo feminala dil individuo expresata

-abl- (de verbi ad adjektivi)
esas varianto di -ibl- uzata precipue pos y poskonsonanta

-ac- (por substantivi)
formacas la pejorativo

-ad- (por substantivi)
indikas extraktajo, suko dil frukto expresata dal substantivo

-adur- (de verbi a substantivi)
esas varianto di -idur- uzata precipue pos y poskonsonanta

-afer- (de substantivi ad adjektivi)
esas varianto di -ifer- uzata precipue pos y poskonsonanta

-afik- (de substantivi a verbi)
esas varianto di -ifik- uzata precipue pos y poskonsonanta

-ag- (por verbi)
esas varianto di -ig- uzata precipue pos y poskonsonanta

-aj- (de substantivi a verbi)
indikas ago exekutata per o ligita a la substantivo

-ak- (de substantivi ad adjektivi)
esas varianto di -ik- uzata precipue pos y poskonsonanta

-an- (por substantivi)
indikas habitanto, naskinto di loko o membro di grupo

-and- (de verbi ad adjektivi)
esas varianto di -ind- uzata precipue pos y poskonsonanta

-ank- (por verbi)
esas varianto di -ink- uzata precipue pos y poskonsonanta

-ary- (por substantivi)
indikas grupo formacita da to quon expresas la nomo

-as- (de adjektivi a substantivi)
esas varianto di -is- uzata precipue pos y poskonsonanta

-ask- (de adj. o subs. a verbi)
esas varianto di -isk- uzata precipue pos y poskonsonanta

-ast- (de verbi o subs. a subs.)
esas varianto di -ist- uzata precipue pos y poskonsonanta

-astr- (de subs. od adj. ad adj.)
signifikas “quale, di la naturo di”

-atary- (de verbi a substantivi)
esas varianto di -itary- uzata precipue pos y poskonsonanta

-ator- (de verbi a substantivi)
esas varianto di -itor- uzata precipue pos y poskonsonanta

-avr- (de subs. ad adj. o subs.)
esas varianto di -ivr- uzata precipue pos y poskonsonanta

-ax- (por substantivi)
esas varianto di -ix- uzata precipue pos y poskonsonanta

-ay- (de subs. o verbi a subs.)
indikas persono karakterizata da, objekto kontenanta partale od arboro di frukto

-az- (de adj. o subs. a verbi)
esas varianto di -iz- uzata precipue pos y poskonsonanta

-azm- (por substantivi)
esas varianto di -izm- uzata precipue pos y poskonsonanta

-e- (de substantivi ad adjektivi)
signifikas “kun la koloro od aspekto extera di”

-ead- (por verbi)
indikas stando od ago iterata o longigata dum la tempo

-ed- (por substantivi)
indikas quanto kontenata o kontenebla en

-eg- (por verbi)
signifikas “tendencar okazionale exekutar l’ago”

-eix- (por adjektivi e verbi)
formacas la superlativo, l’exajerivo

-em- (de verbi ad adjektivi)
indikas persono kun karaktero inklinita exekutar l’ago

-end- (de verbi ad adjektivi)
indikas obligo subisar l’ago dil verbo

-eri- (de verbi o subs. a subs.)
indikas establisuro ube on exekutas l’ago od on vendas to quon expresas la radiko

-ery- (de verbi o subs. a subs.)
indikas loko ligita ad ago od a kozi

-ess- (de adjektivi a substantivi)
indikas la qualeso abstrakta di to quon expresas l’adjektivo

-estr- (por substantivi)
indikas la chefo di loko o di asociuro

-ett- (por adjektivi e verbi)
formacas l’atenuanto, signifikas “poke…”

-eur- (de verbi a substantivi)
indikas instrumento por exekutar o qua exekutas l’ago dil verbo

-ezim- (por adjektivi nombrala)
formacas la nombri fracionala de le kardinala

-ezm- (por adjektivi nombrala)
formacas la nombri ordinala de le kardinala

-i- (por pronomi e substantivi)
indikas ke la pronomo o la substantivo relatas kozo o bestio

-i- (de verbi a substantivi)
indikas l’ago dil verbo turnita al pasivo

-ibl- (de verbi ad adjektivi)
indikas posibleso subisar l’ago dil verbo

-id- (por substantivi)
indikas la decendanto de

-idur- (de verbi a substantivi)
indikas la produkturo dil ago dil verbo

-idz- (de substantivi a verbi)
signifikas “provizar per”

-ifer- (de substantivi ad adjektivi)
signifikas “qua portas to quon expresas la substantivo”

-ifik- (de substantivi a verbi)
signifikas “produktar to quon expresas la substantivo”

-ig- (por verbi)
signifikas “igar exekutar l’ago dil verbo”

-ik- (de substantivi ad adjektivi)
signifikas “di to quon expresas la substantivo”

-in- (por substantivi)
formacas la diminutivo

-ind- (de verbi ad adjektivi)
signifikas “digna subisar l’ago dil verbo”

-ink- (por verbi)
signifikas “komencar exekutar l’ago dil verbo”

-is- (de adjektivi a substantivi)
indikas kozo qua posedas la qualeso dil adjektivo

-isk- (de adj. o subs. a verbi)
signifikas “divenar to quon expresas la radiko”

-ist- (de verbi o subs. a subs.)
indikas ta qua havas la profesiono ligita a la radiko o sequas religio, doktrino, penso-skolo, movemento*

-itary- (de verbi a substantivi)
indikas persono a qua esas direktata l’ago

-itis- (de verbi a substantivi)
indikas kozo qua subisas l’ago dil verbo

-itiv- (de verbi ad adjektivi)
indikas posibleso exekutar l’ago dil verbo

-itor- (de verbi a substantivi)
indikas persono qua kustumas exekutar l’ago dil verbo
(ol darfas remplasar la participo se la tempo esas nedeterminita)

-ivr- (de subs. ad adj. o subs.)
signifikas “qua kustumas manjar to quon expresas la substantivo”

-ix- (por substantivi)
indikas la linguo parolata da populo od en loko

-iz- (de adj. o subs. a verbi)
signifikas “igar divenar to quon expresas la radiko”

-izm- (por substantivi)
indikas religio, doktrino, penso-skolo relatanta

-k- (de substantivi ad adjektivi)
esas varianto kurta dil sufixo -ik-

-ol- (por substantivi)
indikas exemplero yuna di

-on- (por substantivi)
formacas l’augmentativo

-op- (por adjektivi nombrala)
formacas la nombri distributiva de le kardinala

-oz- (de substantivi ad adjektivi)
signifikas “kun to quon expresas la substantivo”

-u- (por substantivi e pronomi)
indikas la sexuo maskulala dil individuo expresata

-uc- (por substantivi)
formacas la vorto karezanta

-un- (por substantivi)
indikas unajo, elemento di ensemblo, parto di toto

-upl- (por adjektivi nombrala)
formacas la nombri multiplikera de le kardinala

-ut- (de substantivi ad adjektivi)
signifikas “qua havas granda la kozo expresata da la radiko”

-y- (por substantivi)
indikas teritorio o stato, naciono di

-yer- (por substantivi)
indikas recipiento konteniva l’objekto o l’objekti

Ido - Euriko A

a, ad a
abasar juizere
abolisar abolixere
acensar assendere
acesar accedere
ad a
aden (movo) ain
adjektivo adjettivo
adjuntar ajuntere
admaxime inmoster
adminime inlister
adoptar adottere
adreso adresso
adverbo avverbyo
aero airo
afero affero
afisho affikso
afixo affikso
afliktar affligere
agar ajere
agar per artifico artificere
aglo aiglo
agosto agosto
ajornar prorogere
aktiva attivi
“allô” (inter.) al-lo
almonar alimoznere
alo alo
alonge lun
alta alti
altra alli
amar amere
amba ambi
amiko amiko, frendo
amorar amorere
ampla ampli
amuzar divertere
an at
analizar analizere
anciena veyi
Angla Angli
angoranta angustiti
angorar angusteri
angorigar angustere
angoro angustio
anhelar ansmere
animalo animalo
anjelo anjelo
anke tamber
ankore still, stiller
anmo anmo; spirto
ante ante
antea antei
antee anteer
antiqua antikwi
anuncar annuncere
aparar apparere
apartenar appartenere
apene appener
apertar aprere
aprilo aprilyo
aprobar approbere
apud apud
apuda apudi
apude apuder
aquo akwo
arboro arbro
arivar arrivere
arjento arjento
artificala artificaki, artificiki
artifico artifico
artifico, agar per - artificere
artifico, ta qua agas ulo per - artificento
artificoza artificozi
artiklo artiklo
arto arto
asemblar, kolektar kollettere
askoltar eskultere
astmo astmo
astonar stupere
atencar attendere
audar audere
auroro auroro
autonoma autonmi
autoro autoro
autuno autumno
avan fronte
avana frontei
avane fronteer
azurea azurri, blui

Ido - Euriko B

babilar catere
balde sun, suner
banano banano
basa bassi
batar, frapar batere
batisto kambrio
bela belli
bestio bestyo
bezonar necessitere
biblioteko biblioteko
biro byero
bitra amargi
blanka waiti
blogo* bloggo
bloko bloko
blokusar blokkere
blua blui, azurri
boko bukko
bona boni
botelo boteilo
brosar brossere
brular (tr.) brulere (tr.)
bul-plumo biro
butro butro
buxo bokso

Ido - Euriko C

ca sti, kesti, sto, kesto
celebrar celebrere
ceno esseno
cent cent
centro centro
certa certi
cetera cetri
chagrenar displejere, tristessere
chagreno displejo, tristesso
chambro kamero
chanjar (tr. e intr.) canjere
chao* (hola, til rivido) cao
chapelo kappello
chapitro kapitlo
charjar carjere
che ce
chokolado cokolato
cielo celo
cienco syenso
cirklo cirklo
cirkum cirkum
cirkume (adv.) cirkumer
cis cis
co sta, kesta
“coca-cola” (drinkajo) koko

Ido - Euriko D

da (aganto) bai
danjero periklo
dankar gratsyere
danko (inter.) gratsyo, gratsyos
darfar meyere
de (mezuro) dji
de (partit., deveno) da, ex
debar debere
decembro decembro
decensar dessendere
deduktar deducere
defensar defendere
defiar desfiere
dek dec
deklinar (gramat.) deklinere
delikata faini
delirar delirere
demandar petere
demonstrar probere
dento dento
deprenar, despozar rimovere
derivar derivere
desaparar disapparere
desfacila disfacili
deskriptar deskrivere
desquietesar preokkuperi, preokkupere so
desquietigar preokkupere
devar debere
dextra destri
dezinenco dezinenso
dezirar deziderere
deziregar anelere
di (aparteno) de
dicar dicere
dicionario vokablaryo, wordaryo
diferar differere
diftongo diftongo
digna digni
dimezo merijo, dyemedyo
dio jorno
direciono diretsyono
direktar dirigere
direkto dirigo
direta diretti
disho dixo
disko disko
diskursar diskursere
diversa diversi
do pwes, ergo
docar docere
dokumento dokumento
dolca dulci
dolorar doleri
dolorigar dolere
doloro dolio
domo kaso
donacar donere
donar givere
donar la graco gnadere
dop (prep.) bak
dopa baki
dope (adv.) baker
dormar dormere
dorso dorso
dotajo doto
dotar dotidzere
drapo drapo
drinkar bevere
du du
dum dum
durar, durigar kontinwere
dursto bevego

Ido - Euriko E

e, ed e
e ne (pos altra nego) ni
ecepte cet
ed cetero (e. c.) e cetra (e c.)
edifikar edifkere
egala egwali
ek (materio) ex
ek (movo) ex
ek (partitivo) ex, da
ekirar exere (netr.)
el(u) lao
elaborar (pri komputeri*) komputere
elektar elegere
elemento elemento
eli laos
elia laoski
elua laoki
embarkar embarkere
embracar embrassere
en (eso) in
en (ne pos ula termino) entri
en (restrikto) ne
enirar entrere (netr.)
enorma makri
enoyigar borere
enrejistrar enrejistrere
equinoxo ekwinotsyo
equivalar ekwivalere
eriko eriko
erorar (pri ulo) errere (alka)
esar essere
esar (en ula loko, existar) der essere, deressere
esforcar esfortsere
Esperanto Esperanto
esperar esperere
esto isto
etero etro
eventar okkurrere
eventuala eventwali
evidenta evidenti
exakta eksatti
exemple (ex.) eksempler (eks.)
exemplo eksemplo
existar eksistere
exkluzar eskluere
expektar espettere
experiencar esperyensere
explikar esplikere
exportacar esportatsyere
expresar esprimere
exter (eso) ester

Ido - Euriko F

facar facere
facila facili
fairo foko
fako setsyono
fakto fatto
famo famo
fasko bundo
faxar* faksere
faxe* fakser
faxilo* fakseuro
faxo* fakso
faxuro* faksaduro, faksiduro
februaro febraryo
felica felici
femino femno
fenestro windo
ferio fyero
fero ferro
feroca feroci
festo festo
fidar fidere
“file” failo
filio filyo
filmo filmo
filo filo
finar finere
fisho fixo
fixa fiksi
flanke laterer
flanke di later
flanko latero
flava flavi
floro floryo
fluar fluere
flugar flayere
fluvio fluvyo
foko fokuso
fono fono
for far
fora fari
fore farer
forketo forketto
formacar formidzere
formo formo
forsan potser
fortuno fortuno
forumo foro
fotografar fotografere
fotografarto fotografarto
fotografilo fotografeuro
fotografuro fotografaduro, fotografiduro, foto
fotokopiar fotokopyere
fotokopiilo fotokopyeuro
fotokopio fotokopyo
fotokopiuro fotokopyaduro
foxo fokso
foyo veso
fragmento fragmento
Franca Franci
frapar (an la pordo) toktokere
frapar, batar batere
fratino germanao
frato germano
fratulo germanuo
frazo frazo
fritar fridjere
frolar frolere
frukto frutto
futura futuri
futuro futuro

Ido - Euriko G

gardar gardere
gaya gayi, allegri
genero genero
genitar genere
genitivo genitivo
genitoro genitoro
genro genero
Germana Alemani
glacio glaco
glaso glasso
glorio gloryo
gracio grasyo
graco gnado; donar la - gnadere
gramatiko grammaro
granda manyi
grantar koncedere
gratitudo gratesso
gratitudoza grati
gratular kongratulere
grava gravi
griza grisi
gustar gustere

Ido - Euriko H

habitar lojere
haltigar stoppere
haro kapillo
havar abere
havar pasiono (pri) passyonere (a)
hazardo randomo
hela (lumozeso, koloro) laiti
helpar auksilyere
herbo erbo
heroeno eroïno
hiere ayer
hike ir
hirundo swollo
Hispana Ispani
historio istoryo
hodie ojer
hola cao
homo omo
hom-paro kuplo
honoro onoro
horizonto orizonto
horlojo orelojo
horo oro
hotelo otelo
humida umidi
hundo kanyo
hungro manjego

Ido - Euriko I

ibe der
ica sti, kesti, sto, kesto
ico sta, kesta
ideo ideo
Ido Ido
igar (divenigar) rendere
igar (kun verbi) makere
il(u) luo
ili luos
ilia luoski
ilua luoki
imperar imperere
imperativo imperitivo
imperfekto imperfetti
importacar importatsyere
importar importere
imprimar imprimere
indikar indikere
indulgar gnadere
indulgo gnado
infanto (qua ne parolas) infanto
infanto (qua parolas) bimbo
infinitivo infinitivo
informar informere
infre, sube ju
inkluzar inkluere
insertar inserere
instruktar istruere
instrumento istrumento
insulo izlo
intencar intendere
inter inter
interesar interessere
inventar inventere
invitar invitere
ipsa ipsi
irar vadere
irga unkwi
ita kli, keli, klo, kelo
Italiana Itali
ito kla, kela
izolar izolere

Ido - Euriko J

ja ja
januaro janwaryo
jokar skertsere
jolia jolii
jornesko albo, dyeisko
jorno dyeo
jovdio jovedio
joyar joyere
julio julyo
junio junyo
juntar juntere
jus just
justa djusti

Ido - Euriko K

ka, kad kwer
kafeino kaffeïno
kafeo kaffeo
kakao kakao
kalkular kalklere
kam kwam
kambiar skambyere
kamizo kamiso
kande (konj.) wen
kande? (adv.) kwitemper?
kano kanno
kansono kansono
kantar kantere
kapo kapo
kaptar kapturere
kara keri
karezar karessere
kargar kargere
karno karno
kaso kasso
kastelo kastlo
kato kato
kauzo rizo
kavalo kavallo
kayero kwaderno
kazo kazo
ke (konj.) ke
kelka kelki
kelka, ula (~) (art.) en
kin cin
kisar kissere
klara klari
klefo klavo
kliktar (senco komputerala*) klikkere
klozar kludere
kokaino kokaïno
kokao kokao
kolda fridi
kolektar kollettere
kolino kollino
koloro koloro
kom kal
komencar komencere
komercar kommercere
kompano kompanyo
komparar komparere
komplemento komplemento
komplexa kompleksi
komprar komprere
komprenar komprendere
komuna kommuni
komunikar kommunikere
konceptar koncettere
koncepto koncetto
koncernar koncernere
koncesar koncedere
konciar konsyere
koncienco konsyenso
kondicionalo konditsyoniko
kondicionar konditsyonere
kondiciono konditsyono
konfidar konfiere
konfrontar konfrontere
konfundar konfundere
konjugar konjugere
konocar konossere
konsiderar konsiderere
konsilar konsilyere
konsonanto konsonanto
konstitucar kostituere
konstruktar kostruere
konsultar konsultere
kontar kontere
kontenajo kontenito
kontenar kontenere
kontenilo konteneuro, kontenento
kontestar kontestere
kontigua kontigwi
kontinua kontinwelli
kontre kontre
kontree (adv.) kontreer, steder
konversar konversere
koordinar koordinere
kopiar kopyere
koquar kocere
kordio kordyo
kordo kordo
korekta korrekti
korespondar korrespondere
koro koro
korpo korpo
kovrar kovrere
kozo kozo
krayono lapiso
krear kreere
kredar kredere
krepuskulo krepusklo, nottisko
kristalo kristallo
Kristo Kristo
Kristonasko Kristonasko
kuliero kucaro
kultelo kultello
kun (kuneso, uniono, maniero) kun
kunligar kunligere
kuntexto konteksto
kurar korrere
kurioza kuryozi
kurta brevi
kushar kolkere
kustumar essere abituiti, solitere
kustumeskar abitueri, solitinkere
kustumigar abituere, solitigere

Ido - Euriko L

la le
labio labyo
laborar lavorere
laika layi
lakrimo larmo
lakto milko
lango lengwo
larja waidi
lasar lassere
lasta (pasinta) lasti
latero latero
lavao lavao
lavar lavere
le les
leda ugli
ledro kworyo
lejera legeri
lektar lejere
lenso lento
lenta slowi
lernar apprendere
letro lettro
levar levere, suizere
lexiko leksiko
li los
lia loski
libera liberi
libro libro
ligar ligere
ligno ligno
limono lemono
lineo linyo
linguo bablo, lingwo
listo leisto
litero littero
livar kittere
logotipo* logotipo, logoo
lojar domicere
loko logo
longa longi
lor alor
lore lor, alorer
lu lo
lua loki
ludar ludere
lumar lucere
lumo luco
lumoza lucenti, lucozi
lundio lunedio
luno luno

mercoledì 13 gennaio 2010

Ido - Euriko M

ma ma
magiala majiiki, majiki
magio majio
maizo maiso
mala mali
malgre malgrad
maniero modo
manjar manjere
manuo mano
marchar marcere
mardio martedio
mar-hundo silo
maro maro
martelo martello
marto martsyo
masajo massajo
maskulo masklo
mastro maistro
matino matino
matro madro
maxim most
maxima mosti
maximo mosto
mayo mayo
me jo
mea joki
meditar meditere
mem iven, sogar
mem ne, anke ne tampok
memorar memorere
mencionar mensyonere
mento mento; spirto
merkurdio merkridio
mesajo messajo
mesonar segere
meza medyi
mezo medyo
mielo myelo
mikra minyi
mikrega mikri
mil mill
miliardo milyardo
miliono milyono
milito gwerro
min men
minim list
minima listi
minimo listo
minus minus
miraklo miraklo
misterio misteryo
mixar mixere
moderna moderni
modifikar modifkere
modifiko modifko
modifikuro modifkaduro, modifkiduro
modo faxyo
mola (ex. karno) tendri
mola (ex. kuseno) softi
monato menso
mondo mundo
monto monto
montrar mostrere
morge kraser
mortar morere
moskito moskito
motivo motivo
movar movere
moyeno moyeno
mulduro mouldo
muliero domno
multa muci
multe mucer
multega sevri
multi mucos
multo muca
muro muro
musho mosko
muziko muziko

Ido - Euriko N

naciono natsyono
nam enim
naskar naskere
natar natere
naturala naturaki, naturiki
naturo naturo
nazo nazo
ne no
ne dankinda nulla por ka, nulla ne ka (= der esse nulla por / ne
---ka to debe gratsyere)

nebulo neblo
necesa necessari
nek… nek ni… ni
neklara oskuri
nesto nido
neta netti
netransitiva notransitivi
nexta* nesti
ni nos, nwos
nia noski, nwoski
nigra neri
nivar nivere
no no
nokto (pos noktomezo) noito
nokto (tempo obskura) notto
noktomezo nottomedyo
nomar nomnere
nombro nombro
nome nomner
nomesar nomneri
nomizar nomnidzere
non nou
nordo nordo
normo normo
nova novi
novembro novembro
nu well
nuanco nwanso
nubo nubo
nuda nudi
nula nulli
nulo nulla
nultempe never, nullitemper
nulu nullo
numero numbro
nun nu
nur soler

Ido - Euriko O

o, od o
objekto objetto
obskura (lumozeso, koloro) darki
obstaklo ostaklo
obtenar ottenere
ocidar cidere
od… od aut… aut
odiar odyere
odorar odorere
ofensar offendere
ok ot
okaziono okkazyono
oktobro otobro
okul-frapar apparixere
okulo oklo
ol(u) lio
olda oldi
oleo oilo
oli lios
olia lioski
olim olim
olua lioki
omna omni
omni omnos
omno omna
on(u) ono
onua onoki
optativo ottativo
or or
oranjo oranjo
ordinar ordinere
orelo oriklo
oro auro
ortografio ortografio
ovo ovo

Ido - Euriko P

paco paco
pagino pajo
pajo padjo
palaco palaso
palmo palmo
pano panyo
papero papero
paragrafo paragrafo
pardonar perdonere, pergivere, eskuzere
paro pairo, duo
parolar parlere
participo participyo
parto parto
pasajanto passajento
pasajar passajere
pasar passere
pasinta passeti
pasinto passeto
pasiono (pri) passyono (a); havar - (pri) passyonere (a)
pasionoza (pri) passyonenti (a)
pasiva passivi
Pasko Paskwo
patro padro
pavorar pavere
pazar stepere
pazo stepo
peco pyeso
pekunio dinaro
pelo skinno
pensar pensere
per (moyeno, instrum.) mid
perdar perdere
permisar permitere
persono persono
petroselo persilo
pezar pezere
pezoza lurdi
piktar pinjere
pipro pepro
piro piro
placo platso
plajo plajo
plear pleyere
plena pleni
plezar plezere
plezuro plejo; sentar - plejere
pliz* (~ voluntez) pliz
plorar plorere
plu plu
plumo plumo
plura pluri
plurala pluriki
plus plus
plusa plusi
pluse pluser, ulterer
pluvar pluvere
po pe
poemifar poeziere
poemo poemo
poetino poetao
poeto poeto
poetulo poetuo
poezio poezio
poka poki
poke poker
poki pokos
poko poka
pomo applo
ponderar wigere
populo poplo
por pro
pordo porto
por exemplo, kom exemplo pro eksemplo (p. e.), kal eksemplo
---(k. ek.)

portar (duktar, enduktar) ducere
portar (transportar) ferere
pos (prep.) po
posa poi
posdimezo pomerijo, podyemedyo
pose (adv.) poer
posedar possedere
posho taxo
posh-telefonilo radyotelfoneuro
posibla possibli
posto posto
postular eksigere
povar potere
pozar ponere
precipua meini
preferar preferere
prefixo prefikso
prenar prendere
prenar tirante traere
prepoziciono prepozitsyono
preske kwaser
preter preter
preterito preterto
prezenta prezenti
prezento prezento
pri (merito, kulpo, restrikto) ne
pri (temo) swi
printempo printempo
privata privati
prizar laikere
prizentar prizentere
pro por
pro ke, nam gar
pro quo? kwirizer? por kwa?
probabla probabili
probar (facar) trayere
probar (ulo) testere
problemo problemo
produktar producere
profitar profitere
profunda profondi
progresar progredere
promenar promenere
pronomo pronomno
pronuncar pronuncere
propoziciono propozitsyono
prosperar prosperere
proxim apud
proxima apudi
proxime apuder
pruvar probere
publika publiki
puero puero
pulsar pellere
punisar punere
pupilo pupillo
putrinta putridi

Ido - Euriko Q

qua (adj. question.) kwi
qua (pron. question.) kwo
qua (pron. rel.) ko
quala kwali
quale (konj.) kome
quale? (adv.) kwimoder?
quankam kwankwam
quanta kwanti
quante (konj.) kwante
quante? (adv.) kwimunter?
quanteso munto
quar kwar
questionar kwestyonere
questionaro kwestyonaryo
qui (pron. question.) kwos
qui (pron. rel.) kos
quik kwik
quo (pron. question.) kwa
quo (pron. rel.) ka
quoniam* kwonyam

Ido - Euriko R

raciono ratsyono
radiko radico
radio radyo
rapida fasti, veloci
reala reali
recenta recenti
recevar recevere
reda rubri
referar riferere
reflektar (meditar) meditere
reflektar (pri spegulo e sim.) riflettere
regardar gwardere
regnar reinere
regresar regredere
regretar regrettere
regulo reglo
rej(in)o reg(a)o, reinitor(a)o
rej(ul)o reg(u)o, reinitor(u)o
relatar relatere
remarkar notisere
remplasar remplasere
renkontrar inkontrere
renuncar renuncere
renversar renversere
renversebla renversibli
respektar rispettere
respondar respondere
restar restere
reto neto
revizar revizyonere
rezonar ratsyonajere
ridar ridere
ridetar ridettere
riproduktar reproducere
risko risko
rispektiva respektivi
rivero rivro
rivo ufero
rizo riso
rolo rolo
rosmarino rozmero
roto roto
rozo rozo
ruptar rompere

Ido - Euriko S

sablo sablo
salo salyo
salono salo
salutar salutere
salvar salvere
salvio sojo
sama mezmi
santa santi
sapono sapono
saporar saporere
sat, sat multe bastenter
sat multa bastenti
saturdio samedio
savar sapere
savar (plus infinitivo: esar kapabla) savere
se se
segun (prep.) kortu
sekreta sekreti
sekretajo sekreto
selektar selgere
semaforo semafro
semano semano
semblar paresere
sempre semper, omnitemper
sen sen
senco sentido
sendar mittere
senso senso
sentar sentere
sentar plezuro plejere
sep set
septembro setembro
sequar sekwere
serchar sercere
serena sereni
sezono sezono
sidar sedere
siglar sigelere
signifikar signifkere
signo signo
siklo foso
silabo sillabo
silenco silento
silko silko
silo siloo
simila simili
simpla simpli
singla caki
singla (sola) singli
singulara singliki
sinistra sinistri
sinso weyo
sintezar sintezere
siorino senyorao
sioro senyoro
siorulo senyoruo
sis six
sistemo sistemo
sito*, situitajo sito
situar sitidzere
sive… sive et… et
sizar attrapere
skopo skopo
skribar skrivere
sola soli
sole soler
solstico solstitsyo
solvar solvere
somero summero
sonar sonere
sonjar sonyere
sordida sutsi
speco speco
spegulo speklo
spektar spettere
spirito spirto
spontana sponti
spozo spozo
spumo xaumo
standar estere
startar startere
stelo stello
stepo steppo
strado strado
stranja stranji
streta stretti
studiar studyere
su so, sos
sua (sing.) soki
sua (plur.) soski
sub under
suba underi
sube, infre ju
subita sudeni
subite sudener
subjekto subjetto
subordinar subordinere
substantivo sustantivo
substitucar sustituere
sucesar en, pri reussere
suciar preokkuperi, preokkupere so
suciigar preokkupere
sudo sudo
sudorifar swetere
sudoro swetiduro
suficanta, sat multa bastenti
suficar bastere
suficante bastenter
sufixo suffikso
sukro sukro
sundio dominko
sun-kusho okkazo
suno solyo
super (prep.) super
supera superi
suplemento supplemento
supre, supere (adverbo) su
sur (prep.) sur
sustenar rejere
susurar sussurrere
sutar kudrere

Ido - Euriko T

ta kli, keli, klo, kelo
tablo tablo
tacar tacere
tala tali
tale stimoder, sik
tam tam
tamen tamen
tandem tandem
tanta tanti
tante tanter
tarde tarder
tasko tasko
telefonar telfonere
telefonilo telfoneuro
televizion-aparato televizeuro
televizion-kamera kamerao, kamo
televiziono televizyono
temo temo
templo templo
tempo tempo
tenar tenere
tenebro tembro
tenera tendri
tentar tentere
teo teo
tero terro
texto teksto
til till
til rivido till revido; cao
timiano tomilo
tirar tirere
titulo titlo
to kla, kela
to esas (t. e.) kla esse (k. e.), sta esse (s. e.)
tota toti
tra par
tradukar traducere
trans trans
transitiva transitivi
tre mui
tremao dierezo
trezoro tezoro
tri tre
trista tristi
tro, tro multe troper
tro multa tropi
tro multi tropos
trompar trompere
trovar trovere
truifar percere, truifikere
truizar percere, truidzere
truo truo, perciduro
tu two, to
tua twoki, toki
tuko drapo
tushar tucere

Ido - Euriko U

ube (konj.) uve
ube? (adv.) kwiloger?
ucelo birdo, ucello
ula alki
uli alkos
ulo alka
ultima* ultimi
ultra plusi, ulteri
ultre (prep.) ulter
ulu alko
un un
urbo cityo
urso bero
utila utli
uzar uzere

Ido - Euriko V

vakua vakwi
valorar valere
variar varyere
varma varmi
vartar wartere
venar venere, davere
vendar vendere
venerdio vendredio
ventar ventere
vento vento
vera veri
verbo verbo
verda verdi
verko verko
vers (prep.) ver
versimila versimili
versiono versyono
vertikala vertikali
vertixo vertico
vespero vespro, sero
vesto vestito
vetero meteo
vi vos
via voski
vice sted
vidar videre
vidar televizione televizere
vinagro vinegro
vinkar vinkere
vino vino
vintro iverno
violo violo
viro viro
vitro vitro
vizitar vizitere
voco voco
vokalo vokalo
vokar vokere
volar volere
volfo lupo
vortaro wordaryo, vokablaryo
vorto wordo, vokablo
votar votere
voyajar vyajere
voyo vio
vundar vundere

Ido - Euriko W

westo westo

Ido - Euriko Y

ya jast
yaro yaro
ye (tempo det. o punto spac. preciza) adi
yen ekke
yes yes, sik
yuna jouni
yuro dreito
yusta yusti

Ido - Euriko Z

zero zer

martedì 12 gennaio 2010

Euriko - Ido A

a a, ad
abere havar
abituere kustumigar
abitueri kustumeskar
abolixere abolisar
accedere acesar
adi ye (tempo det. o punto spac. preciza)
adjettivo adjektivo
adottere adoptar
adresso adreso
affero afero
affikso afixo; afisho
affligere afliktar
agosto agosto
aiglo aglo
ain aden (movo)
airo aero
ajere agar
ajuntere adjuntar
akwo aquo
albo jornesko
Alemani Germana
alimoznere almonar
alka ulo
alki ula
alko ulu
alkos uli
allegri gaya
alli altra
al-lo “allô” (inter.)
alo alo
alor lor
alorer lore
alti alta
amargi bitra
ambi amba
amere amar
amiko amiko
amorere amorar
ampli ampla
analizere analizar
anelere deziregar
Angli Angla
angustere angorigar
angusteri angorar
angustio angoro
angustiti angoranta
animalo animalo
anjelo anjelo
anmo anmo
annuncere anuncar
ansmere anhelar
ante ante
anteer antee
antei antea
antikwi antiqua
apparere aparar
apparixere okul-frapar
appartenere apartenar
appener apene
applo pomo
apprendere lernar
approbere aprobar
aprere apertar
aprilyo aprilo
apud apud; proxim
apuder apude; proxime
apudi apuda; proxima
arbro arboro
arjento arjento
arrivere arivar
artificaki artificala
artificento ta qua agas ulo per artifico
artificere agar per artifico
artificiki artificala
artifico artifico
artificozi artificoza
artiklo artiklo
arto arto
assendere acensar
astmo astmo
at an
attendere atencar
attivi aktiva
attrapere sizar
audere audar
auksilyere helpar
auro oro
auroro auroro
aut… aut od… od
autonmi autonoma
autoro autoro
autumno autuno
avverbyo adverbo
ayer hiere
azurri azurea, blua

Euriko - Ido B

bablo linguo
bai da (aganto)
bak dop (prep.)
baker dope (adv.)
baki dopa
banano banano
bassi basa
bastenter sat, sat multe, suficante
bastenti suficanta, sat multa
bastere suficar
batere batar, frapar
belli bela
bero urso
bestyo bestio
bevego dursto
bevere drinkar
biblioteko biblioteko
bimbo infanto (qua parolas)
birdo ucelo
biro bul-plumo
bloggo blogo*
blokkere blokusar
bloko bloko
blui blua, azurea
bokso buxo
boni bona
borere enoyigar
boteilo botelo
brevi kurta
brossere brosar
brulere (tr.) brular (tr.)
bukko boko
bundo fasko
butro butro
byero biro

Euriko - Ido C

caki singla
canjere chanjar (tr. e intr.)
cao chao* (hola; til rivido)
carjere charjar
catere babilar
ce che
celebrere celebrar
celo cielo
cent cent
centro centro
certi certa
cet ecepte
cetri cetera
cidere ocidar
cin kin
cirklo cirklo
cirkum cirkum
cirkumer cirkume (adv.)
cis cis
cityo urbo
cokolato chokolado

Euriko - Ido D

da de (partit., deveno), ek (partitivo)
darki obskura (lumozeso, koloro)
davere venar
de di (aparteno)
debere devar; debar
dec dek
decembro decembro
deducere deduktar
defendere defensar
deklinere deklinar (gramat.)
delirere delirar
dento dento
der essere, deressere esar (en ula loko, existar)
der ibe
derivere derivar
desfiere defiar
deskrivere deskriptar
dessendere decensar
destri dextra
deziderere dezirar
dezinenso dezinenco
dicere dicar
dierezo tremao
differere diferar
diftongo diftongo
digni digna
dinaro pekunio
diretsyono direciono
diretti direta
dirigere direktar
dirigo direkto
disapparere desaparar
disfacili desfacila
disko disko
diskursere diskursar
displejere chagrenar
displejo chagreno
diversi diversa
divertere amuzar
dixo disho
dji de (mezuro)
djusti justa
docere docar
dokumento dokumento
dolere dolorigar
doleri dolorar
dolio doloro
domicere lojar
dominko sundio
domno muliero
donere donacar
dormere dormar
dorso dorso
dotidzere dotar
doto dotajo
drapo drapo; tuko
dreito yuro
du du
ducere portar (duktar, enduktar)
dulci dolca
dum dum
dyeisko jornesko
dyemedyo dimezo
dyeo jorno

Euriko - Ido E

e e, ed
e cetra (e c.) ed cetero (e. c.)
edifkere edifikar
egwali egala
ekke yen
eksatti exakta
eksempler (eks.) exemple (ex.)
eksemplo exemplo
eksigere postular
eksistere existar
ekwinotsyo equinoxo
ekwivalere equivalar
elegere elektar
elemento elemento
embarkere embarkar
embrassere embracar
en (art.) (~) kelka, ula
enim nam
enrejistrere enrejistrar
entrere (netr.) enirar
entri en (ne pos ula termino)
erbo herbo
ergo do
eriko eriko
eroïno heroeno
errere (alka) erorar (pri ulo)
esfortsere esforcar
eskluere exkluzar
eskultere askoltar
eskuzere pardonar
Esperanto Esperanto
esperere esperar
esperyensere experiencar
espettere expektar
esplikere explikar
esportatsyere exportacar
esprimere expresar
esseno ceno
essere esar
essere abituiti kustumar
ester exter (eso)
estere standar
et… et sive… sive
etro etero
eventwali eventuala
evidenti evidenta
ex ek (materio, movo, partitivo), de (partit., deveno)
exere (netr.) ekirar